Πρόκειται για ένα γλυπτό σύμπλεγμα που τοποθετείται χρονικά στον 4ο αιώνα π.Χ. και ανακαλύφθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα στην περιοχή του Αη-Λιά.
Κατασκευασμένο από πωρόλιθο, το λιοντάρι αποτελούσε ταφικό σήμα του τέταρτου αιώνα προ Χριστού. Έχει στραμμένη την κεφαλή αριστερά και με το δεξί του πόδι πατά σε κεφαλή κριού, επιδεικνύοντας ίσως την ανδρεία του τιμώμενου νεκρού, αλλά λειτουργώντας και αποτρεπτικά για όποιον θα παραβίαζε τον τάφο.Τα υπέργεια σήματα των τάφων είχαν διπλή λειτουργία. Αρχικώς σήμαιναν τη θέση του μνημείου ώστε να μην διαταραχθεί από μεταγενέστερες ταφές. Παράλληλα, όμως, τιμούσαν τη μνήμη του νεκρού μέσω ενός διακοσμητικού κτίσματος
Το συνηθέστερο ταφικό σήμα με μορφή ζώου -ήδη από την αρχαϊκή εποχή- ήταν το λιοντάρι. Το δυναμικό ζώο υιοθετήθηκε μάλλον ως φρουρός του μνήματος και ως σύμβολο ανδρείας, καθώς ήταν το σύνηθες σήμα ομαδικών τάφων για εκείνους που σκοτώθηκαν σε μάχη.
Η προφορική παράδοση λέει ότι το άγαλμα ανακαλύφθηκε τυχαία, από αγρότες της Βαρβάσαινας, κατά την διάρκεια εκσκαφής για δημιουργία ενός πηγαδιού.
Το ιστορικό της ανεύρεσης του αγάλματος περιγράφει ο αείμνηστος ιστορικός συγγραφέας – γυμνασιάρχης Γεώργιος Παπανδρέου, στο βιβλίο του «Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων» (πρώτη έκδοση 1924):
«Περαιτέρω δ’ επί βουνού χαμηλοτέρου (του Αη-Λιά) και εγγύς προς τα Ν.Α. του προηγουμένου και βλέποντος προς Ν. περί τα 4 χιλιόμετρα προς Β. της Βαρβασαίνης εν τω αγρώ του Π. Βουρλιά εξεχώσθησαν και ίχνη δεξαμενής εκ πλίνθων οπτών και ασβέστου εκτισμένης και πολλαχού εν τοις πέριξ λελαξευμένοι οικοδομικοί λίθοι και κεράμεια συντρίμματα· αλλ’ ιδία εκεί εν τη θέσει σ τα Μάρμαρα ευρέθη προ τινός εκχωσθείσα μία λέαινα σπαράσσουσα κριόν και κατατεθείσα νυν εν τω μουσείω της Ολυμπίας· είναι ολίγον μείζων του φυσικού μεγέθους, ηκρωτηριασμένη εις την ουράν και τα άκρα των σιαγόνων, με ανοικτόν στόμα, με λίαν κομψούς οφθαλμούς και παρειάν και χαίτην υπέρ τον αυχένα, με σώμα εν γένει λείον και εν γένει τέχνης των καλών χρόνων· είναι εκ πωρίνου λίθου, μήκους 1,20 μέτρου, πλάτους 0,40 και ύψους 0,55· επ’ ίσης και ο επί του μετώπου δια των ονύχων της λεαίνης σπαρασσόμενος κριός είναι κομψός, και μάλιστα οι οφθαλμοί, τα ώτα και τα ελικοειδή κέρατα, αλλά δεν σώζεται όλος ο κορμός αυτού· εγγύς δ’ ευρέθη και πλαξ καταχωσθείσα ή θραυσθείσα, φαίνεται ότι ύπερθεν της θέσεως της λεαίνης υψούτο στήλη υψηλή, εφ ής ήτο τεθιμένη, πέριξ δ’ ήτο πόλις με φυσικήν ακρόπολιν την κορυφήν του Πρ. Ηλιού, εν τη βορεία κατωφερεία της οποίας προς την Κρεμαστήν είναι και υπό πλατάνους πηγή άφθονος προς ύδρευσιν της τότε πόλεως».
Το λιοντάρι της Βαρβασαινας.
Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου : Άγαλμα λιονταριού που κατασπαράσσει κριό. Ο Γεώργιος Παπανδρέου στο βιβλίο του η Ηλεία δια μέσου των αιώνων , που κυκλοφόρησε το 1924 , αναφέρει ότι στη κορυφή βουνού που βρίσκεται στα ΒΔ της Βαρβάσαινας και στα ΒΑ του Κολιρίου υπάρχουν ερείπια χριστιανικού ναίσκου του Προφήτη Ηλία και όλο το βουνό καλείται “Άγιος Ηλίας”. Κοντά στο ναίσκο υπάρχουν θεμέλια αρχαίου οικοδομήματος που ίσως είναι ναός. Γύρω από τα ερείπια αυτά υπάρχουν συντρίμματα κεραμικών και άλλα σημεία αρχαίας πόλης. Σε χαμηλότερο βουνό, πλησίον του προηγουμένου και σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων από τη Βαρβάσαινα και στα βόρεια αυτής, βρέθηκε στη θέση Μάρμαρα το άγαλμα του λιονταριού που κατασπαράσσει κριό και είναι αυτό που βλέπουμε στις δυο φωτογραφίες. Στην ίδια θέση βρέθηκαν επίσης, ίχνη δεξαμενής, οικοδομικοί λίθοι, συντρίμματα κεραμικών και μάλιστα οι χωρικοί θυμούνται ότι υπήρχε παλαιότερα και μια ενεπίγραφη πλάκα. Φαίνεται ότι στη θέση αυτή ήταν πόλη που είχε φυσική ακρόπολη την κορυφή του βουνού του Αγίου Ηλία.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου